هویت و توسعه

فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۳۰ تا ۴۱

. پنج فرم جوهری فضا در تجربه معماری ایرانی .

هر دستگاه زبانی قالبی دارد متشکل از نظامی از عناصر و پیوندها. در این مقاله، که برای نخستین بار در حیطه زبان بیان طراحی معماری به دنبال شناخت مؤلفه‌های شکل‌دهنده به فرم جوهری فضا در معماری ایران است، «فضای ساخته‌شده» به مثابه قالب بیان زبان طراحی معماری معرفی شده است؛ بنابراین سه صفحه عمودی، افقی یا مورب (دیوار، سقف و کف)، که ساختار هر واحد فضایی ساخته‌شده را می‌سازند، سه کلید واژه اصلی زبان بیان معماری هستند. اما گستره واژگان در زبان بیان طراحی معماری محدود به این سه واژه نیست. آنچه که تفاوت‌ها را در میان آثار معماری رقم می‌زند، کلیدواژه‌های منتخب معمار است. این کلیدواژه‌های هم‌نشین با سه واژه دیوار، سقف و کف آغاز شکل‌گیری فرم جوهری اثر معماری هستند. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال هفدهم . شماره‏ پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۷ تا ۱۰

. هویت، شهر و فرهنگ .

در این مقاله مهدی حجت برای فهم موضوع «هویت در توسعه شهری» دو مفهوم «توسعه» و «هویت» را با مفاهیم معادلشان یعنی «شخصیت» و «رشد» مقایسه می‌کند. او «شخصیت» را شاخصه‌های نسبتاً ثابت یک پدیده می‌داند؛ درحالی‌که هویت وابسته به تعاریف ذهنی است. تا وقتی بین شاخصه‌های پدیده و تعاریف ذهنی پیوندی وجود نداشته باشد شناخت هویت آن مشکل می‌شود. همچنین توسعه از ریشه وَسَعَ به معنای گسترش هرچیز بدون نیاز به قاعده‌ای مشخص است؛ درحالی‌که با توجه به مشتقات «رشد» مثل مرشد، رشید و ارشاد، در این کلمه هدفمندبودن و هدایت‌ اهمیت دارد. بنابراین با توجه به هدف‌مند بودنِ گسترش شهر استفاده از کلمه رشد مناسب‌تر است. رشد شهر متوجه داشته‌های ذاتی، سابقه‌دار و قاعده‌مندتر شهر است. بنابراین برای هویت‌مند بودن شهر لازم است که رشد آن مبتنی بر فرهنگِ و تجربیات طولانی تاریخی در یک سرزمین باشد. حال در عصر حاضر، که جهانی‌شدن واقعیت گریزناپذیر آن است، چگونه می‌توان از بقای فرهنگ یک سرزمین و قاعده‌های پیشینی و هویت‌ساز آن دفاع کرد؟ این پرسش در بخش پایانی مقاله حاضر پاسخ داده می‌شود. ... ادامه
خانه‌های کاشان
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۷۰ تا ۷۳

. نهضت احیای خانه‌های تاریخی کاشان؛ گامی در راستای توسعه پایدار .

هدفِ این مقاله ارائۀ تاریخچه‌ای اجمالی در بابِ احیا و مرمتِ بافتِ تاریخی کاشان است. در واقعِ تاریخچۀ مرمتِ بافت کاشان توأمان با شکل‌گیری و توسعۀ دانش مرمتِ آثارِ تاریخی در ایران و همچنین وابسته به عواملِ اقتصادی و سیاسی کشور بوده است. بنابراین این مقاله به چگونگیِ شکل‌گیری نهضت مرمت و احیا در ایران و تأثیر انقلاب سال ۵۷ و پس از آن جنگِ تحمیلی و همچنین تأثیرِ شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه بر این نهضت می‌پردازد و در این حین با بررسیِ این عوامل و همچنین عواملِ تأثیرگذارِ درونی شهر کاشانْ چگونگیِ مرمت و احیای بافت تاریخیِ این شهر را توصیف و تشریح می‌کند. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۶۸ و ۶۹

. کلبه سیاه؛ خانه‏‌ای باقی درطبیعت .

مالک این خانه، پیش از ارائه سفارش به معمار، پنج باغ گیاه‌شناسی ساخته بود و می‌خواست در میان آنها خانه‌ای برای تعمق و مراقبه ایجاد کند. سایت پروژه در مرکز کوهستان است؛ جایی که در آن چیزی جز کوه و آسمان دیده نمی‌شود! سایت رو به غرب است و هم امکان تماشای غروب را فراهم می‌کند و هم فرصت بهره‌مندی از آفتاب را در زمستان. باغ‌ها در مسیر دسترسی از جنگل انبوه درختان صنوبر قرار دارند و بین زمین شیب‌دار و صفحات فلزی هماهنگی خوبی ایجاد شده است. ... ادامه
مسابقه سبزه‌میدان زنجان
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۱۰۱ تا ۱۰۳

. مسابقه سبزه‌میدان زنجان .

در اسفندماه ۹۳ مسابقه‏‌ای برای طراحی سبزه میدان شهر زنجان ترتیب داده شد و طرحی که در این صفحات معرفی می‏شود، یکی از ۸ طرح شرکت کرده در این مسابقه محدود است. ... ادامه
هویت و توسعه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۱۵ تا ۲۱

. هویت و توسعه: گفتاری از سیدمحمد بهشتی .

سیدمحمد بهشتی با طرح دوگانۀ منابع زیستی-موانع زیستی و بالقوه یا بالفعل بودن آنها، تعامل انسان و محیط را در سه دسته طبع اهلی، طبع شکارچی و طبع پرستار تقسیم‌بندی کرده است. یعنی در هر سرزمین با توجه به نوع محیط زیست آن از جنبه بالقوه یا بالفعل بودن منابع و موانع آن یکی از این سه طبع پرورش می‌یابد تا زندگی در آن محیط به پایداری و تعادل برسد. از نظر ایشان در سرزمینی مانند ایران طبع پرستار را پرورش داده است حفظ این تعادل بغرنج‌تر از مناطق دیگر است؛ به ویژه در دوران امروز که محیط زندگی مصنوعی‌تر شده و همچنین از طبع شکارگر که ریشه در اروپا دارد تأثیر زیادی گرفته‌ایم. ... ادامه