شماره ۵۴ مجله معماری و فرهنگ

فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفخات ۲ تا ۵

. سخن سردبیر . هویت و توسعه .

هر جزء برای کسب هویت بایستی با جزء مقابل سنجیده شود. این وضعیت از لحظه پس از آفرینش و گذر از وحدت ازلی آغاز شده است و با گسترش کثرت جهان گسترش یافته است؛ از این رو، ناگزیریم برای شناخت هر یک از پدیده‌های این‌جهانی به شناخت این رابطه دیالکتیکی با اجزای دیگر و پدیده‌های دیگر روی ‌آوریم. ماهیت یک پدیده در تقابل با مفهوم حرکت در زمان، سنتزی را به‌وجود می‌آورد که به‌رغم چیزِ دیگری بودن، ریشه در هر دو خالق اولیه دارد. رودخانه اگرچه همان رودخانه است، اما چون زمان از آن گذر کرده تغییر شکل داده است. چیستی رودخانه همان است گرچه چگونگی‌اش تغییر کرده باشد؛ و این همان رابطه دیالکتیکی «هویت» با حرکت در زمان است. ... ادامه
شهر فاس
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۸۲ تا ۸۵

. احیای رودخانه در شهر فاس؛ احیای ساختار شهر . عزیزه چائونی .

شهرهای کهن در مواجهه با تمدن صنعتی با مسائل مشترکی روبه‌رو بودند. بسیاری از این شهرها استقلال خود را با از سر گذراندن دوران استعمار به دست آورده‌اند، گروهی از ساکنان اصیل خود را از دست داده و میزبان مهاجران شده‌اند و میراث معماریشان رو به زوال نهاده است. فاس پایتخت قدرتمند تاریخی مراکش بر منابع آبی خود مستقر است. زندگی مدرن، این شهر پویا در جوار رودخانه آن را به شهری آلوده بدل کرد. راه‌حل‌های مقطعی برای خروج از این وضعیت نابسامان ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد شهری آن را بیش از پیش نادیده می‌گرفت. عزیزه چائونی از فرصت وام تعلق گرفته به شهر برای ساماندهی یکی از معضلات شهر یعنی فاضلاب استفاده کرد،‌ بر نگاه کوتاه‌مدت و مقطعی در حل مسئله غلبه کرد و به نتایج قابل‌قبولی دست یافت. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره پنجاه‌و‌چهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۶۴ و ۶۵

. پیش‌دبستانی ‏آکنایبیچ .

پیش‌دبستانی آکنایبیچ، واقع در شهر آکنایبیچ، تنها یک کلاس دارد؛ با وجود این از طراحی معماری کل‌نگر، اجتماعی، یکپارچه، پویا، متناسب با اقلیم منطقه، و سبکی نوین در معماری بومی برخوردار است. آکنایبیچ شهری در حال تحول است: بخش شرقی شهر را سازه‌های خشتی، کوچه‌های باریک و جاده‌های مارپیچ دربر گرفته، در حالی که بخش غربی با طراحی مدرن و خانه‌های بتنی آن، که مهاجران روستایی / شهری ساخته‌اند، به‌وجود آمده است. ... ادامه
چاپولتپک
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۹۲ تا ۹۵

. مسیر فرهنگی چاپولتپک . تفرجگاهی که حامی تاریخ است .

گسترش استفاده از خودروهای شخصی در دوران معاصر سبب معضلات فراوانی برای شهرها شد. به همین علت در برخی از کشورها برای حل این معضل، به خصوص در هسته‌های مرکزی و تاریخی شهر که نقاط پر رفت‌وآمدی نیز محسوب می‌شوند، راهکارهای مختلفی اندیشیده شد. یکی از این نمونه‌های موفق خیابان آونیدا چاپلتپک، یکی از خیابان‌های تاریخی مکزیک، است. در این خیابان رفت‌وآمد وسایل نقلیه به وسایل نقلیه عمومی تقلیل یافته است و بخش‌های دیگر آن به عابرین پیاده اختصاص یافته است. برای دلپذیرتر کردن این خیابان، در چند لایه ارتفاعی، آن را به تفرجگاهی پر سایه و زیبا تبدیل کرده‌اند. همچنین منابع انرژی این خیابان همگی از منابع انرژی تجدیدپذیر همچون انرژی خورشیدی و آب باران تأمین می‌شوند. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌و‌چهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۶۲ و ۶۳

. بافتن یک خانه . ابیر سیکالی .

زندگی بشر در طول تاریخ در حد فاصل میان مهاجرت به قلمروهای جدید و سکونت یافتن در آن‌جا توسعه پیدا کرده است. این جابه‌جایی بر روی زمین به کشف قلمروها و جوامع مختلف انجامید. چنین دوگانگی‏‌ای بین سکونت و جابه‌جایی، کشف و آرامش، ذات و جوهره اصلی انسان است. جهان سالانه شاهد آوارگی میلیون‌ها نفر در قاره‌های مختلف بر اثر جنگ‌های جهانی و سوانح طبیعی است. ... ادامه
خانه‌های کاشان
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۷۰ تا ۷۳

. نهضت احیای خانه‌های تاریخی کاشان؛ گامی در راستای توسعه پایدار .

هدفِ این مقاله ارائۀ تاریخچه‌ای اجمالی در بابِ احیا و مرمتِ بافتِ تاریخی کاشان است. در واقعِ تاریخچۀ مرمتِ بافت کاشان توأمان با شکل‌گیری و توسعۀ دانش مرمتِ آثارِ تاریخی در ایران و همچنین وابسته به عواملِ اقتصادی و سیاسی کشور بوده است. بنابراین این مقاله به چگونگیِ شکل‌گیری نهضت مرمت و احیا در ایران و تأثیر انقلاب سال ۵۷ و پس از آن جنگِ تحمیلی و همچنین تأثیرِ شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه بر این نهضت می‌پردازد و در این حین با بررسیِ این عوامل و همچنین عواملِ تأثیرگذارِ درونی شهر کاشانْ چگونگیِ مرمت و احیای بافت تاریخیِ این شهر را توصیف و تشریح می‌کند. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۳۰ تا ۴۱

. پنج فرم جوهری فضا در تجربه معماری ایرانی .

هر دستگاه زبانی قالبی دارد متشکل از نظامی از عناصر و پیوندها. در این مقاله، که برای نخستین بار در حیطه زبان بیان طراحی معماری به دنبال شناخت مؤلفه‌های شکل‌دهنده به فرم جوهری فضا در معماری ایران است، «فضای ساخته‌شده» به مثابه قالب بیان زبان طراحی معماری معرفی شده است؛ بنابراین سه صفحه عمودی، افقی یا مورب (دیوار، سقف و کف)، که ساختار هر واحد فضایی ساخته‌شده را می‌سازند، سه کلید واژه اصلی زبان بیان معماری هستند. اما گستره واژگان در زبان بیان طراحی معماری محدود به این سه واژه نیست. آنچه که تفاوت‌ها را در میان آثار معماری رقم می‌زند، کلیدواژه‌های منتخب معمار است. این کلیدواژه‌های هم‌نشین با سه واژه دیوار، سقف و کف آغاز شکل‌گیری فرم جوهری اثر معماری هستند. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌و‌چهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۶۰ و ۶۱

. مرکز اجتماعی ویتنام . گروه معماران اچ‌اند‌پی .

منطقه دوک تو (Duc Tho) در استان هاتین (Ha Tinh) در ویتنام منطقه مستعد وقوع بلایای طبیعی و پیامدهای تغییرات آب‌وهوایی شناخته شده است. آب‌وهوای نامساعد و کمبود فضای ضروری مشکل اساسی مردم است و زندگی و فعالیت‏‌های روزمره ایشان دائماً مورد تهدید واقع می‌شود. برای حل این مشکل، معماران H&P سازه‏ای سبک و رنگارنگ با نام Re-ainbow طراحی کرده‌اند که همچون یک آفتاب‌پرست واقعی است. RE-ainbow واژه‏ای ابداعی از ترکیب دو کلمه «استفاده مجدد» (re-use) و رنگین‌کمان (rainbow) است که از انعکاس تصویری رنگ‏‌های مختلف بر اساس ارزش برابر هر رنگ، در این پدیده طبیعی الهام گرفته است و بدین معنی است که عملکردهای متفاوتی بر اساس نیازهای مردم محلی دارد و هر دو مضمون ایستایی و پویایی را دربر می‌‏گیرد. ... ادامه
چونگ‌گی‌چیاند
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌و‌چهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۸۹ تا ۹۱

. احیای رودخانه چونگ‌گی‌چیاند .

رودخانه چونگ‌گی‌چیاند یکی از رودخانه‌های فصلی سئول است که در جریان صنعتی‌شدن این شهر، آلوده شد و سپس بزرگراهی بر روی آن کشیده شد. بعدها، خسارت‌های زیست‌محیطی ناشی از این کار آشکار شدند و تصمیم بر آن شد که بار دیگر این رودخانه احیا شود. به این ترتیب که با صرف زمان و هزینه‌ای دوباره بزرگراه برداشته و مسیر رودخانه تشکیل و آب آن تأمین شود، پل‌هایی بر روی آن احداث و اطراف رودخانه محوطه‌سازی شود. از جمله نکات مهمی که در این پروژه به آنها توجه شد این بوده است که جریان آب‌های سطحی آلوده اطراف رودخانه پیش از وارد شدن به آن تصفیه شوند؛ مشاغل آن منطقه تا حد امکان آنجا را ترک نکنند و پل تاریخی‌ای که در زیر بزرگراه دفن شده بود احیا شود. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۱۰۴ و ۱۰۵

. مقیاس کوچک، تغییر بزرگ . آندرس لپیک .

نقش یک آرشیتکت جهانی در جامعه ایجاد تغییرات است. به‌جای منتظر ماندن برای از راه رسیدن کمیسیون‌ها و مأموران گوناگون، معماران با بنیان نهادن و توسعه راهکارهای عملی به دنبال پاسخی برای شرایط متغیر زندگی بشر در بسیاری از نقاط جهان امروزند. مقیاس کوچک، تغییر بزرگ با ارائه پروژه‌های تازه ساخته شده و یا در حال ساخت در جوامع محروم در گوشه و کنار دنیا از یازده معمار و یا شرکت معماری بر بخش اصلی این تغییر متمرکز می‌شود. پروژه‌های ارائه‌شده در این مجموعه از پنج قاره جهان انتخاب شده‌اند و همگی واجد مسئولیت‌پذیری در برابر شرایط جامعه محلی خود هستند. طراحی خلاقانه این پروژه‌ها بیانگر، حس نوینی در حرفه معماری است. حس تعهد اجتماعی که امروزه بسیار بیش از پیش توسط کنشگران در حرفه معماری دنبال می‌شود. ... ادامه