ساختار شهر

فصلنامه معماری و فرهنگ . سال شانزدهم . شماره ۵۵ . بهار۱۳۹۷ . صفحات ۴۳ تا ۴۹

. گریز به مرکز .

این یادداشت مقدمه‌ای است بر پروژه‌ها و نمونه‌های معرفی شده در شماره ۵۵ مجله معماری و فرهنگ. موضوع اصلی در انتخاب پروژه‌های این شماره مفهوم «بازگشت» بود. «بازگشت» در بستر شهرهای امروز، می‌تواند ارجاعات متفاوتی داشته باشد؛ برای روشن شدن منظور نظر این یادداشت به مرور کوتاهی بر ریشه‌های تاریخی شکل‌گیری شهرهای متراکم مدرن، تبعات تبدیل شدن شهرهای بزرگ و پایتخت‌ها به «قطب رشد»، هم‌چنین جایگزینی مفاهیم جدید رشد و توسعه با رویکرد پایداری در بستر این شهرها، مفهوم بازگشت و ذکر نمونه‌هایی از آن و در نهایت اعیانی‌سازی به عنوان یکی از تبعات «بازگشت» پرداخته شد. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال شانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وپنجم . بهار ۱۳۹۷ . صفحات ۸۷ تا ۹۱

. شهر قدیم فرانکفورت؛‌‌ تکه‌ا‌ی‌کوچک از تاریخ .

مقاله «شهر قدیم فرانکفورت؛ تکه‌ای کوچک از تاریخ» روایت اجمالی از تاریخ بازسازی فرانکفورت است و از این رو اهمیت دارد که نشان میدهد چرا بازسازی در چنین شهری، نهتنها نمیتواند تصمیمی وابسته به یک نهاد دولتی باشد که با بخشنامه ابلاغ شود، بلکه بهواسطه درگیری تمامعیارش در همه جنبههای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی خواهناخواه به بحثی عمومی در شهر تبدیل میشود. روایتی از جستوجوی هویت میان بناهای ویرانه و فضاهای از دسترفته در شهری که بیش از نیمی از خانه‌ها و تقریباً تمامی ساختمان‌های عمومی آن ویران شدند. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال شانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وپنجم . بهار ۱۳۹۷ . صفحات ۹۶ تا ۹۹

. بازآفرینی میدان شهرداری رشت . مهندسین مشاور پلشیر .

از دلپذیرترین مکان‌ها در هر شهر میدان‌های قدیمی آن شهر است که در صورت توجه و رسیدگی به مکان مناسبی برای تجمع و گشت‌وگذار مردم آن شهر تبدیل می‌شود. در شهر رشت میدان شهرداری دومین میدان قدیمی شهر محسوب می‌شود و بناهای تاریخی بسیاری در اطراف آن حفظ شده‌اند. با وجود اینکه این میدان همواره مورد توجه مردم بوده و وقایع تاریخی مهمی را به خود دیده است؛ به دلیل کمبود بودجه، طرح بازآفرینی آن تا سال ۹۱ به تأخیر انداخته شده بود. با پافشاری یکی از شهردارهای رشت این طرح بالاخره در سال ۱۳۹۵ افتتاح و نتیجه نهایی با استقبال نسبتاً خوبی مواجه شد. ... ادامه
بافت تاریخی اردكان
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۹۶ تا ۱۰۰

. یک طرح، یک تجربه: گزارشی از روند اجرای طرح بازآفرینی بافت تاریخی اردکان (۱۳۷۹-۱۳۹۳) .

شهر اردکان از جمله شهرهایی است که بخش زیادی از بافت قدیمی آن سالم مانده است. هرچند این بافت نیز طی خیابان‌کشی‌های دوره پهلوی آسیب‌های فراوانی دیده است. در دوران اخیر، سرمایه‌گذاری صنعتی در اردکان بار دیگر این شهر را در معرض آسیب‌های کالبدی و فرهنگی قرار داد. در نتیجه برای جلوگیری از این روند تخریب، در سال ۱۳۷۹، پروژهایی با عنوان «توسعۀ پایدار از طریق توانمندسازی جوامع محلی» در بافت تاریخی آغاز شد. در این پروژه چند موسسه منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای با مشارکت نیروهای بومی اردکان فعالیت‌های حفاظتی شهر اردکان را آغاز کردند. به این ترتیب تا سال ۹۳ اقدامات فراوانی در جهت مرمت بافت، رونق بازار صنایع بومی اردکان، برگزاری کارگاه‌های فرهنگی، آزمایش‌هایی بر روی مصالح بومی منطقه، پژوهش‌های تاریخی و معماری اردکان و ... صورت گرفت. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال شانزدهم . شماره پنجاه‌وپنجم . بهار ۱۳۹۷ . صفحات ۱۹ تا ۲۵

. هویت [ بدون ] شهر .

پذیرش این واقعیت ضروری است که با ضرباهنگ توسعه امروز، بازگشت به مؤلفه‌های هویت‌ساز پیشین چه در معنا و چه در کالبد، در تبلور صرفاً شکلی و فرمال ــ حتی با فرض وجود اسناد تبارشناختی قابل‌استناد ــ غیرممکن است؛ نه امروز، که بازگشت صوری برای بازتولید معنوی، ذاتاً فرایندی نابارور یا ناقص‌زا است. چراکه چالش بیش از آن‌که در فرم باشد، در مکانیزم ارتباط مابین شهروند و لایه‌های شهر است که در برش‌های زمانی و در بسترهای تاریخی، هویت‌ساز بوده است. صیانت از هویت، بازگشتی پیش‌نگرانه است برای ترسیم خویشاوندی‌های تاریخی در کروموزوم‌های هم‌چنان فعال شهر در هر برشی از زمان؛ نه در شباهت‌های خشتی و گلی و کارکردهای اندرونی و بیرونی. هویت شهر شاید بیش از اینها، مبتنی بر خاصیت «درست در زمانی» شهر باشد. ... ادامه
تأثیر الگوهای تأمین آب بر سازمان‌یابی فضایی
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال هفدهم . شماره‏ پنجاه‌وششم . بهار ۱۳۹۸ . صفحات ۱۴ تا ۲۷

. تأثیر الگوهای تأمین آب بر سازمان‌یابی فضایی .

این یادداشت بخشی از یک پژوهش نه‌چندان کوتاه‌مدت درباره تأثیراتی است که الگوهای مختلف تأمین آب بر سازمان‌یابی فضایی مناطق حاشیه کویر مرکزی ایران می‌گذارد. محدوده مورد مطالعه این پژوهش شهرستان‌های اردکان و میبد در استان یزد است، بنابراین به‌رغم شباهت‌های ساختاری که تمامی مناطق حاشیه کویر مرکزی ایران با یکدیگردارند، تعمیم ویژگی‌های منطقه یزد به سایر مناطق درست نخواهد بود. این پژوهش در قالب پایان‌نامه کارشناسی ارشد در گروه برنامه‌ریزی توسعه منطقه‌ای دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه‌طباطبایی و زیر نظر دکتر غلامرضا کاظمیان، مکتوب و مستند شده و با عنوان «تحلیل سازمان‌یابی فضایی مناطق شهری حاشیه کویر مرکزی ایـران با تأکید بر نقش نهادساز آب؛ نمونه: شهرستان‌های اردکان و میبد» در کتابخانه دانشگاه قابل‌دسترسی است. ... ادامه
شهر فاس
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۸۲ تا ۸۵

. احیای رودخانه در شهر فاس؛ احیای ساختار شهر . عزیزه چائونی .

شهرهای کهن در مواجهه با تمدن صنعتی با مسائل مشترکی روبه‌رو بودند. بسیاری از این شهرها استقلال خود را با از سر گذراندن دوران استعمار به دست آورده‌اند، گروهی از ساکنان اصیل خود را از دست داده و میزبان مهاجران شده‌اند و میراث معماریشان رو به زوال نهاده است. فاس پایتخت قدرتمند تاریخی مراکش بر منابع آبی خود مستقر است. زندگی مدرن، این شهر پویا در جوار رودخانه آن را به شهری آلوده بدل کرد. راه‌حل‌های مقطعی برای خروج از این وضعیت نابسامان ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد شهری آن را بیش از پیش نادیده می‌گرفت. عزیزه چائونی از فرصت وام تعلق گرفته به شهر برای ساماندهی یکی از معضلات شهر یعنی فاضلاب استفاده کرد،‌ بر نگاه کوتاه‌مدت و مقطعی در حل مسئله غلبه کرد و به نتایج قابل‌قبولی دست یافت. ... ادامه