شماره ۵۴ مجله معماری و فرهنگ

فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۶۶ و ۶۷

. خانه گابریلا . گروه معماری تاکو .

خانه گابریلا خانه‌ای ویلایی است و در محدوده توسعه شهری مریدا در مکزیک قرار دارد. هدف این پروژه تأمین فضایی آرام و راحت برای کاربران با در نظرگرفتن ملاحظات امنیتی، آسایش حرارتی، بهره‌وری در مصرف انرژی، و هزینه پایین ساخت‌و‌ساز و نگهداری، معین شده است. این خانه از لبه خیابان فاصله گرفته است و دیوارهایی متقاطع آن را احاطه کرده‌اند. به این ترتیب فضایی مربع‌شکل به‌وجود آمده است که مانند فضایی عمومی در مجاورت خیابان عمل می‌کند و برخاسته از ویژگی معماری سنتی یوکاتان برای مشارکت در تأمین امنیت محله است. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحه ۱۰۶

. شهر خلاق .

امروز می‌توانیم از جنبش شهر خلاق صحبت کنیم؛ موازنه‌ای پویا و گه‌گاه پرتنش که در اجماع کهنه و نو بر آن است تا با حرکت از «مهندسی شهری» به «سوی شهرسازی خلاق»، شرایطی را مهیا سازد که در آن مردم به جای آنکه دریافت‌کنندگان منفعل، و یا قربانیان تغییر باشند، به عاملان تغییر تبدیل شوند. ... ادامه
فصلنامه معماری‌وفرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۱۰۸ تا ۱۰۹

. به بهانه درگذشت زاها حدید .

زاها حدید، «ملکه منحنی‌‏ها» ۳۱ مارس ۲۰۱۶ بر اثر حمله قلبی در ۶۵ سالگی درگذشت. این معمار عراقی- بریتانیایی نام‏‌آور، نخستین زنی بود که به واسطه طرح‏‌های آوانگاردش به دریافت جایزه پریتزکر و نشان طلای انستیتو سلطنتی معماران بریتانیا مفتخر شده بود. دفتر معماری حدید طرح‏‌های بسیاری را در سرتاسر جهان از جمهوری آذربایجان تا ایالات متحده امریکا، از جمهوری خلق چین تا جمهوری اسلامی ایران به مرحله اجرا درآورده است یا در دست تکمیل دارد. مرگ حدید در میان طرفداران و مخالفانش واکنش‌‏های بسیاری را برانگیخت. ... ادامه
بافت تاریخی اردكان
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۹۶ تا ۱۰۰

. یک طرح، یک تجربه: گزارشی از روند اجرای طرح بازآفرینی بافت تاریخی اردکان (۱۳۷۹-۱۳۹۳) .

شهر اردکان از جمله شهرهایی است که بخش زیادی از بافت قدیمی آن سالم مانده است. هرچند این بافت نیز طی خیابان‌کشی‌های دوره پهلوی آسیب‌های فراوانی دیده است. در دوران اخیر، سرمایه‌گذاری صنعتی در اردکان بار دیگر این شهر را در معرض آسیب‌های کالبدی و فرهنگی قرار داد. در نتیجه برای جلوگیری از این روند تخریب، در سال ۱۳۷۹، پروژهایی با عنوان «توسعۀ پایدار از طریق توانمندسازی جوامع محلی» در بافت تاریخی آغاز شد. در این پروژه چند موسسه منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای با مشارکت نیروهای بومی اردکان فعالیت‌های حفاظتی شهر اردکان را آغاز کردند. به این ترتیب تا سال ۹۳ اقدامات فراوانی در جهت مرمت بافت، رونق بازار صنایع بومی اردکان، برگزاری کارگاه‌های فرهنگی، آزمایش‌هایی بر روی مصالح بومی منطقه، پژوهش‌های تاریخی و معماری اردکان و ... صورت گرفت. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۵۶ و ۵۷

. باشگاه وزارت خارجه عربستان .

در دهه هفتاد افزایش ناگهانی قیمت نفت به سه برابر، کشورهای نفت‌خیز خاورمیانه را یک‌باره ثروتمند کرد. این ثروت ناشی از دلارهای نفتی می‌بایست مجدداً در چرخه اقتصاد جهانی تزریق می‌شد که فرصت مناسبی برای مهندسان مشاور و پیمانکاران زبده عربی فراهم کرد. کشورهای کمی مانند ایران، با اتکا به سابقه طولانی فرهنگ و سازندگی، به صورت درون‌زا وارد این معرکه شدند و بخش‌های مهمی از منطقه ـ مانند عربستان ـ که از قدرت کارشناسی و توانمندی‌های لازم برخوردار نبودند، با اتکای کامل به نیروهای خارجی به این سازندگی پرداختند. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۵۸ تا ۵۹

. ساختمان بلندمرتبه مسکونی برای حلبی‌آباد . مهندسین مشاور جی‌اِی .

داراوی محله‌ای فقیرنشین با مساحت بیش از ۲۰۰ هکتار در نزدیکی بندرگاهی واقع در شهر بمبئی است؛ محله‌ای مملو از بی‌خانمان‌هایی که شغل اغلب آنها جمع‌آوری مواد بازیافتی است و حلبی‌آبادِ داراوی هم محل زندگی آنهاست و هم محل کارشان. بافت کالبدی این منطقه خطی است و تراکم بسیار بالایی دارد. بیش‌تر خانه‌های این منطقه، همکف یا یک‌طبقه‌اند و بدون هیچ فاصله‌ای در کنار هم قرار گرفته‌اند. خیابان‌های این محله با عرض ۱.۲ متر نقش رگ‌های حیاتی آن را دارند و نور و تهویه ‌خانه‌ها را که با مواد بازیافتی و قوطی و تخته‌های چوبی ساخته شده‌اند تأمین می‌کنند. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحه ۱۰۷

. اندیشیدن درباره فضا .

نظریه اجتماعی و فرهنگی در سال‌های اخیر با استفاده از مفاهیم و استعاره‌های فضایی برای اندیشیدن درباره جهان پیچیده کنونی چرخشی فضایی کرده است. کتاب اندیشیدن درباره فضا آثار تعدادی از نظریه‌پردازان اجتماعی را بررسی و این پرسش را مطرح می‌کند که فضا چه نقشی در آثارشان و چه اهمیتی برای آنان داشته، و برداشت آنها از فضا در طرز تفکر ما درباره فضا تا چه اندازه مؤثر بوده است. در این کتاب تعدادی از اساتید جغرافیا آثار متفکران و نظریه‌پردازان رشته‌های مختلف را از اوایل قرن بیستم تا امروز، مورد مطالعه قرار می‌دهند و نحوه استفاده از مفاهیم فضایی توسط این نظریه‌پردازان و نقش این مفاهیم را در طرز تفکر آنان، و اهمیت این مسئله را در شیوه اندیشیدن ما درباره نظریه و خودِ فضا مطرح می‌کنند. هر فصلی از این کتاب ابتدا اندیشه‌های یکی از متفکران را توضیح می‌دهد و سپس نقاط قوت و ضعف آنها را بررسی می‌کند. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۲۲ تا ۲۹

. فرد، معماری، و تعیّنات پنهان اجتماع .

آیا دگرگونی‌های اجتماعی واجد یک عینیت قابل ارزیابی‌اند تا بتوان بی‌طرفانه به قضاوتشان نشست؛ یا این‌که چنین دگرگونی‌هایی را تنها در سطح مناسبات بینِ فردی و بر مبنای تصویر اتم‌باورانه «جامعه به‌مثابه مجموع افراد تشکیل‌دهنده آن» می‌توان بررسی کرد؟ این پرسشی است که احسان سنایی اردکانی با دو استدلال به آن پاسخ می‌گوید و تحلیل دگرگونی‌های اجتماعی بر مبنای تصویر اتم‌باورانه از نهاد اجتماعی را رهیافتی غیرعلمی و ناسازوار برمی‌شمارد. ... ادامه
خانه ایرانی
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۷۴ تا ۷۹

. خانه ایرانی .

خانه ایرانی یکی از خانه‌های قاجاری شهر کاشان است که به همت شعله بلوچ خریداری،‌ مرمت و مقاوم‌سازی شده و به بهره‌برداری رسیده است. روایت شنیدنی او از آشنایی و «معاشرت» با خانه ایرانی بازگو کننده تلاش او برای فهم اندیشه‌ معمار اولیه در ساختن بنایی برای ماندن است؛ بنایی که در طبیعت زلزله‌خیز کاشان صدها سال پایدار مانده است. فرایند احیای این بنا و ارتقای آن از اقامتگاه به «خانه»ای برای زندگی مهمانان و پذیرایی صاحب‌خانه‌ها از آنها با چالش‌های فراوانی از جمله کمبود منابع اطلاعاتی و استادکاران واقعی، محدودیت‌های ناشی از تعهد به الگوی بی‌نظیر گودال‌باغچه، از بین رفتن بافت و گم شدن مفهوم همسایگی مواجه بود. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۴۴ تا ۵۵

. ضرورت‌های توسعه در ایران . گفت‌وگوی کامبیز مشتاق گوهری با فرهاد احمدی .

آیا توسعه امری اتفاق‌افتاده در دورانی خاص با پایانی مشخص است یا مسیری بدون انقطاع حرکتی؟ توسعه اساساً چه ماهیتی دارد و چه ارتباطی با مدرنیته برقرار می‌کند؟ چه عواملی پیش‌برنده توسعه هستند؟ آیا توسعه از یک الگوی واحد جهانی تبعیت می‌کند یا می‌توان انواع توسعه‌های بومی را برای هر منطقه‌ای متصور شد؟ ضروریات توسعه در ایران کدام است؟ فرهاد احمدی در گفت‌وگو با کامبیز مشتاق‌گوهری به ضرورت نقش مردم‌سالاری و نقش علم و تفکر علمی در توسعه و به واکاوی مؤلفه‌های ضروری توسعه از نوع ایرانی و تقدم و تأخر این مؤلفه‌ها نسبت به هم پرداخته است. ... ادامه