شماره ۵۵ مجله معماری و فرهنگ

سال شانزدهم . شماره‏ ۵۵ . بهار ۱۳۹۷ . صفحات ۱۴ تا ۱۹

. مفهوم منطقه‌گرایی .

مقاله حاضر از سری مقالات کتاب منطقه‌گرایی معماری؛ مکتوبات گردآوری شده در خصوص مکان، هویت، مدرنیته و سنت به ویراستاری وینسنت. بی. کانیزارو است. انتشارات معماری پرینستون، ناشر این کتاب ارزشمند، چاپ این مجموعه را از آن رو مهم دانسته که در دنیای جهانی‌شده‌ امروز، جایی که در آن هر جست‌وجویی در معماری لاجرم به ملاحظات منطقه‌گرایانه منتهی می‌شود، و به‌رغم تلاش‌های نظری و عملی معاصر در این زمینه، منطقه‌گرایی کماکان یک ایده‌ سیال با ریشه‌های تاریخی و تأثیرات امروزین ثبت‌نشده زیادی باقی مانده است. مقاله «مفهوم منطقه‌گرایی» نوشته الن کوهون اولین بار در سال ۱۹۹۷ در کتاب فضاهای پسااستعماری منتشر شده است. در این مقاله کوهون می‌کوشد مفهوم منطقه‌گرایی را از منظر ریشه‌های تاریخی و خاستگاه‌های آن و آن‌طور که در ارتباط با سرمایه‌داری متأخر تعریف شده است، بررسی کند. دوگانه‌های تمدن,فرهنگ و جامعه,اجتماع نشان‌دهنده تضادهایی هستند که به تعریف منطقه‌گرایی و در تکمیل آن منطقه‌گرایی انتقادی می‌انجامند. کوهون به دنبال نمود معمارانه مفهوم منطقه‌گرایی جامعه پساصنعتی و وابسته به فناوری مدرن است. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال شانزدهم . شماره ۵۵ . بهار۱۳۹۷ . صفحات ۴۳ تا ۴۹

. گریز به مرکز .

این یادداشت مقدمه‌ای است بر پروژه‌ها و نمونه‌های معرفی شده در شماره ۵۵ مجله معماری و فرهنگ. موضوع اصلی در انتخاب پروژه‌های این شماره مفهوم «بازگشت» بود. «بازگشت» در بستر شهرهای امروز، می‌تواند ارجاعات متفاوتی داشته باشد؛ برای روشن شدن منظور نظر این یادداشت به مرور کوتاهی بر ریشه‌های تاریخی شکل‌گیری شهرهای متراکم مدرن، تبعات تبدیل شدن شهرهای بزرگ و پایتخت‌ها به «قطب رشد»، هم‌چنین جایگزینی مفاهیم جدید رشد و توسعه با رویکرد پایداری در بستر این شهرها، مفهوم بازگشت و ذکر نمونه‌هایی از آن و در نهایت اعیانی‌سازی به عنوان یکی از تبعات «بازگشت» پرداخته شد. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال شانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وپنجم . بهار ۱۳۹۷ . صفحات ۵۲ تا ۵۷

. گالری [کارخانه] آرگو . استودیو شیار . آسانورث .

کارخانهٔ آرگو اولین کارخانهٔ نوشیدنی در ایران است. ساختمان این کارخانه حدود ۹۰ سال قدمت دارد و طی ۴۰ سال گذشته متروک مانده است. در دههٔ اخیر بنیاد پژمان این بنا را خریداری کرد تا در آن به فعالیت‌های هنری و فرهنگی بپردازد. این بنا به صورت مرحله به مرحله مرمت شد و در هر مرحله با برگزاری نمایشگاهی عمومی در معرض دید عموم قرار گرفت. این روند تدریجی مرمت موجب شد مخاطبانی که در جریان مرمت تدریجی بنا قرار گرفتند احساس تعلق بیشتری نسبت به بنا و کاربری فعلی آن پیدا کنند. همچنین در این مرمت سعی شد نمود وضعیت قبلی بنا حفظ شود و بنا روایتگر تاریخ چند دهه‌ای خود باشد. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال شانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وپنجم . بهار ۱۳۹۷ . صفحات ۷۴ تا ۸۱

. فرم ناتمام در ساختمان بازسازی‌شده فرش‌فیلم . گروه زاو .

ساختمان استودیوی فیلم‌سازی فرش‌فیلم یکی از یناهایی است که از بازسازی ساختمانی قدیمی مربوط به دهۀ ۴۰ شکل گرفته است. طبقۀ هم‌کف به موزه دکتر بسکی و طبقات دیگر به مؤسسه فرش‌فیلم تبدیل شده‌است. گروه معماری زاو استراتژی اصلی بازسازی این بنا را بر پایۀ مصرف سنجیده منابع و بازیافت کیفیت‌ها قرار دادند. در این راستا بدون اینکه طرح نهایی را از پیش طراحی کنند، فرآیندی از ساختن را برای رسیدن به طرح نهایی طراحی کردند. یکی از بارز‌ترین مشخصه‌های طرح نهایی نمای داخلی آجری و بدون اندود آن است که شاید به سلیقۀ متعارف پروژه‌های معماری شباهت نداشته باشد و همچون فرمی ناتمام به نظر می‌رسد. این مقاله نحوۀ بازسازی این بنا و مشخصه‌های طرح نهایی آن را بیشتر شرح می‌دهد. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال شانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وپنجم . بهار ۱۳۹۷ . صفحات ۸۲ و ۸۳

. خانه تاریخی صفوی، خانه اندیشه و آفرینش . مهندسین مشاور پلشیر .

بناهای تاریخی از حیث فضاهای دلپذیرشان یکی از مناسب‌ترین ساختمان‌ها برای تبدیل شدن به مکانی فرهنگی و هنری محسوب می‌شوند. در اصفهان خانۀ صفوی یا خانۀ اندیشه و آفرینش که از بازسازی خانه‌ای تاریخی و بازمانده از دورۀ صفوی شکل‌گرفته است یکی از همین موارد است. یافته‌های جدید كارشناسان تاریخ‌ از این خانه به‌عنوان كاخ ملكه كتایون، زن گرجی شاه‌عباس نام می‌برد كه در آن زمان، برای اقامت ملکه ساخته ‌شده بود. امروزه این خانه به محلی برای برگزاری آثار هنرمندانی از نقاط مختلف ایران و برخی از دیگر کشورها تبدیل شده است. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال شانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وپنجم . بهار ۱۳۹۷ . صفحات ۸۷ تا ۹۱

. شهر قدیم فرانکفورت؛‌‌ تکه‌ا‌ی‌کوچک از تاریخ .

مقاله «شهر قدیم فرانکفورت؛ تکه‌ای کوچک از تاریخ» روایت اجمالی از تاریخ بازسازی فرانکفورت است و از این رو اهمیت دارد که نشان میدهد چرا بازسازی در چنین شهری، نهتنها نمیتواند تصمیمی وابسته به یک نهاد دولتی باشد که با بخشنامه ابلاغ شود، بلکه بهواسطه درگیری تمامعیارش در همه جنبههای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی خواهناخواه به بحثی عمومی در شهر تبدیل میشود. روایتی از جستوجوی هویت میان بناهای ویرانه و فضاهای از دسترفته در شهری که بیش از نیمی از خانه‌ها و تقریباً تمامی ساختمان‌های عمومی آن ویران شدند. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال شانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وپنجم . بهار ۱۳۹۷ . صفحات ۹۳ تا ۹۵

. اهواز. خیابان انوشه: سرگذشت یک تحول .

فاصلۀ زیاد میان مردم و شهرداری یکی از مسائل مهمی است که در شکل‌گیری شهرها در دوران معاصر مشکلات عمده‌ای ایجاد کرده است. تجربۀ سرگذشت خیابان انوشه در اهواز یکی از تجربه‌های موفقی است که این فاصله را کمتر کرده و به تعامل میان مردم محلی و شهرداری منجر شده است. این مقاله این جریان از تعامل را روایت می‌کند. به طور خلاصه می‌توان گفت هم‌بستگی مردم محلی خیابان انوشه برای رونق بخشیدن به این خیابان، موجب تغییر تصمیمات شهرداری برای مخدوش کردن چهرۀ آن شد. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال شانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وپنجم . بهار ۱۳۹۷ . صفحات ۹۶ تا ۹۹

. بازآفرینی میدان شهرداری رشت . مهندسین مشاور پلشیر .

از دلپذیرترین مکان‌ها در هر شهر میدان‌های قدیمی آن شهر است که در صورت توجه و رسیدگی به مکان مناسبی برای تجمع و گشت‌وگذار مردم آن شهر تبدیل می‌شود. در شهر رشت میدان شهرداری دومین میدان قدیمی شهر محسوب می‌شود و بناهای تاریخی بسیاری در اطراف آن حفظ شده‌اند. با وجود اینکه این میدان همواره مورد توجه مردم بوده و وقایع تاریخی مهمی را به خود دیده است؛ به دلیل کمبود بودجه، طرح بازآفرینی آن تا سال ۹۱ به تأخیر انداخته شده بود. با پافشاری یکی از شهردارهای رشت این طرح بالاخره در سال ۱۳۹۵ افتتاح و نتیجه نهایی با استقبال نسبتاً خوبی مواجه شد. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال شانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وپنج . بهار ۱۳۹۷ . صفحات ۱۰۴ و ۱۰۵

. شهرها برای مردم نه برای سوداگری: نظریه شهری انتقادی و حق به شهر .

موضوعِ این مقاله معرفیِ کتاب شهرها برای مردم نه برای سوداگری است. این کتاب مجموعه مقالاتی دربارۀ نظریۀ انتقادیِ «حقِ به شهر» است که در ۱۶ فصل تبیین شده. نویسندۀ مقاله ابتدا کلِ فصولِ کتاب را به سه بخش تقسیم کرده و با ذکرِ موضوعِ اصلیِ هر بخش محتوای فصولِ مختلفِ آن را توضیح داده است. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال شانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وپنج . بهار ۱۳۹۷ . صفحه ۱۱۰

. رنگ و نور در هنر باستان و میانه .

رنگ و نور در هنر باستان و میانه[۴] کتابی میان‌رشته‌ای به قلم ۱۴ پژوهشگر و متخصص تاریخ هنر و معماری است که به‌تازگی انتشارات روتلج آن را در ۲۳۸ صفحه با ۶۰ تصویر رنگی و ۲۸ تصویر سیاه و سفید منتشر کرده است. ... ادامه