پرونده هویت و توسعه

چاپولتپک
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۹۲ تا ۹۵

. مسیر فرهنگی چاپولتپک . تفرجگاهی که حامی تاریخ است .

گسترش استفاده از خودروهای شخصی در دوران معاصر سبب معضلات فراوانی برای شهرها شد. به همین علت در برخی از کشورها برای حل این معضل، به خصوص در هسته‌های مرکزی و تاریخی شهر که نقاط پر رفت‌وآمدی نیز محسوب می‌شوند، راهکارهای مختلفی اندیشیده شد. یکی از این نمونه‌های موفق خیابان آونیدا چاپلتپک، یکی از خیابان‌های تاریخی مکزیک، است. در این خیابان رفت‌وآمد وسایل نقلیه به وسایل نقلیه عمومی تقلیل یافته است و بخش‌های دیگر آن به عابرین پیاده اختصاص یافته است. برای دلپذیرتر کردن این خیابان، در چند لایه ارتفاعی، آن را به تفرجگاهی پر سایه و زیبا تبدیل کرده‌اند. همچنین منابع انرژی این خیابان همگی از منابع انرژی تجدیدپذیر همچون انرژی خورشیدی و آب باران تأمین می‌شوند. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌و‌چهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۶۲ و ۶۳

. بافتن یک خانه . ابیر سیکالی .

زندگی بشر در طول تاریخ در حد فاصل میان مهاجرت به قلمروهای جدید و سکونت یافتن در آن‌جا توسعه پیدا کرده است. این جابه‌جایی بر روی زمین به کشف قلمروها و جوامع مختلف انجامید. چنین دوگانگی‏‌ای بین سکونت و جابه‌جایی، کشف و آرامش، ذات و جوهره اصلی انسان است. جهان سالانه شاهد آوارگی میلیون‌ها نفر در قاره‌های مختلف بر اثر جنگ‌های جهانی و سوانح طبیعی است. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره پنجاه‌و‌چهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۶۴ و ۶۵

. پیش‌دبستانی ‏آکنایبیچ .

پیش‌دبستانی آکنایبیچ، واقع در شهر آکنایبیچ، تنها یک کلاس دارد؛ با وجود این از طراحی معماری کل‌نگر، اجتماعی، یکپارچه، پویا، متناسب با اقلیم منطقه، و سبکی نوین در معماری بومی برخوردار است. آکنایبیچ شهری در حال تحول است: بخش شرقی شهر را سازه‌های خشتی، کوچه‌های باریک و جاده‌های مارپیچ دربر گرفته، در حالی که بخش غربی با طراحی مدرن و خانه‌های بتنی آن، که مهاجران روستایی / شهری ساخته‌اند، به‌وجود آمده است. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌و‌چهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۶۰ و ۶۱

. مرکز اجتماعی ویتنام . گروه معماران اچ‌اند‌پی .

منطقه دوک تو (Duc Tho) در استان هاتین (Ha Tinh) در ویتنام منطقه مستعد وقوع بلایای طبیعی و پیامدهای تغییرات آب‌وهوایی شناخته شده است. آب‌وهوای نامساعد و کمبود فضای ضروری مشکل اساسی مردم است و زندگی و فعالیت‏‌های روزمره ایشان دائماً مورد تهدید واقع می‌شود. برای حل این مشکل، معماران H&P سازه‏ای سبک و رنگارنگ با نام Re-ainbow طراحی کرده‌اند که همچون یک آفتاب‌پرست واقعی است. RE-ainbow واژه‏ای ابداعی از ترکیب دو کلمه «استفاده مجدد» (re-use) و رنگین‌کمان (rainbow) است که از انعکاس تصویری رنگ‏‌های مختلف بر اساس ارزش برابر هر رنگ، در این پدیده طبیعی الهام گرفته است و بدین معنی است که عملکردهای متفاوتی بر اساس نیازهای مردم محلی دارد و هر دو مضمون ایستایی و پویایی را دربر می‌‏گیرد. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۱۱ تا ۱۳

. هویت ‏در مسیر توسعه .

بحران هویت و گسترش روابط جهانی، آنچه بدان جهانی‌شدن می‌گویند و مصداق توسعه در عصر حاضر است، ملازم یکدیگرند. در ایران نیز، از دوران قاجار که نوعی شیفتگی نسبت به غرب پدید آمد، همواره برقراری حد تعادل بین هویت و توسعه در عرصه‌های مختلف از جمله معماری و شهرسازی موضوعی چالش‌برانگیز بوده است. در دوره پهلوی اول، با چند شیوه موازی در عرصه معماری مواجهیم. در دوره پهلوی دوم، پدیده غرب با وضوح بیش‌تری در همه عرصه‌های جامعه وارد شد. بعد از انقلاب نیز به خصوص در دهه آغازین جمهوری اسلامی، به شدت به فرهنگ ایرانی-اسلامی توجه شد، اما در حوزه معماری توفیق چندانی نیافت. در این میان معماری و شهرسازی در ساخت هویت ملی و ارتقای همبستگی اجتماعی در جهان پساپست‌مدرن امروز چه نقشی بازی می‌کنند؟ ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال هفدهم . شماره‏ پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۷ تا ۱۰

. هویت، شهر و فرهنگ .

در این مقاله مهدی حجت برای فهم موضوع «هویت در توسعه شهری» دو مفهوم «توسعه» و «هویت» را با مفاهیم معادلشان یعنی «شخصیت» و «رشد» مقایسه می‌کند. او «شخصیت» را شاخصه‌های نسبتاً ثابت یک پدیده می‌داند؛ درحالی‌که هویت وابسته به تعاریف ذهنی است. تا وقتی بین شاخصه‌های پدیده و تعاریف ذهنی پیوندی وجود نداشته باشد شناخت هویت آن مشکل می‌شود. همچنین توسعه از ریشه وَسَعَ به معنای گسترش هرچیز بدون نیاز به قاعده‌ای مشخص است؛ درحالی‌که با توجه به مشتقات «رشد» مثل مرشد، رشید و ارشاد، در این کلمه هدفمندبودن و هدایت‌ اهمیت دارد. بنابراین با توجه به هدف‌مند بودنِ گسترش شهر استفاده از کلمه رشد مناسب‌تر است. رشد شهر متوجه داشته‌های ذاتی، سابقه‌دار و قاعده‌مندتر شهر است. بنابراین برای هویت‌مند بودن شهر لازم است که رشد آن مبتنی بر فرهنگِ و تجربیات طولانی تاریخی در یک سرزمین باشد. حال در عصر حاضر، که جهانی‌شدن واقعیت گریزناپذیر آن است، چگونه می‌توان از بقای فرهنگ یک سرزمین و قاعده‌های پیشینی و هویت‌ساز آن دفاع کرد؟ این پرسش در بخش پایانی مقاله حاضر پاسخ داده می‌شود. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۳۰ تا ۴۱

. پنج فرم جوهری فضا در تجربه معماری ایرانی .

هر دستگاه زبانی قالبی دارد متشکل از نظامی از عناصر و پیوندها. در این مقاله، که برای نخستین بار در حیطه زبان بیان طراحی معماری به دنبال شناخت مؤلفه‌های شکل‌دهنده به فرم جوهری فضا در معماری ایران است، «فضای ساخته‌شده» به مثابه قالب بیان زبان طراحی معماری معرفی شده است؛ بنابراین سه صفحه عمودی، افقی یا مورب (دیوار، سقف و کف)، که ساختار هر واحد فضایی ساخته‌شده را می‌سازند، سه کلید واژه اصلی زبان بیان معماری هستند. اما گستره واژگان در زبان بیان طراحی معماری محدود به این سه واژه نیست. آنچه که تفاوت‌ها را در میان آثار معماری رقم می‌زند، کلیدواژه‌های منتخب معمار است. این کلیدواژه‌های هم‌نشین با سه واژه دیوار، سقف و کف آغاز شکل‌گیری فرم جوهری اثر معماری هستند. ... ادامه
خانه‌های کاشان
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۷۰ تا ۷۳

. نهضت احیای خانه‌های تاریخی کاشان؛ گامی در راستای توسعه پایدار .

هدفِ این مقاله ارائۀ تاریخچه‌ای اجمالی در بابِ احیا و مرمتِ بافتِ تاریخی کاشان است. در واقعِ تاریخچۀ مرمتِ بافت کاشان توأمان با شکل‌گیری و توسعۀ دانش مرمتِ آثارِ تاریخی در ایران و همچنین وابسته به عواملِ اقتصادی و سیاسی کشور بوده است. بنابراین این مقاله به چگونگیِ شکل‌گیری نهضت مرمت و احیا در ایران و تأثیر انقلاب سال ۵۷ و پس از آن جنگِ تحمیلی و همچنین تأثیرِ شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه بر این نهضت می‌پردازد و در این حین با بررسیِ این عوامل و همچنین عواملِ تأثیرگذارِ درونی شهر کاشانْ چگونگیِ مرمت و احیای بافت تاریخیِ این شهر را توصیف و تشریح می‌کند. ... ادامه
مادرید
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۸۶ تا ۸۸

. احیای رودخانه ریو – مادرید . گروه west8 .

موضوعِ این مقاله معرفیِ یکی از پروژههای طراحی شهری در مادرید پایتخت اسپانیا است. این پروژه در راستای احیای حاشیۀ رودخانه مانزانارِس است که در دهۀ هفتاد میلادی، از طریقِ ساختِ یک بزرگراه، هویتِ تاریخی و فرهنگی و طبیعیِ آن مختل شده بود. طراح و مجریِ پروژه گروه west8 بود. در طرحِ پیشنهادیِ این گروه بزرگراهِ حاشیۀ رودخانه به زیرِ زمین منتقل شد و از این طریق فضایی به وسعت هشتاد هکتار پدید آمد. این فضا به سه راهبردِ اصلیِ طرح، یعنی بازسازی فضای یکپارچه شهری و احداث یک پارک بزرگ و ایجاد مسیری در امتداد رودخانه، پاسخ میداد. با اجرایی شدنِ این پروژه شهر و رودخانه از طریقِ فضای واسطِ تفریحی و فرهنگی به یکدیگر متصل شدند و رودخانه توانست نقشِ تاریخی و طبیعیِ خود را در شهر باز یابد. ... ادامه
چونگ‌گی‌چیاند
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌و‌چهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۸۹ تا ۹۱

. احیای رودخانه چونگ‌گی‌چیاند .

رودخانه چونگ‌گی‌چیاند یکی از رودخانه‌های فصلی سئول است که در جریان صنعتی‌شدن این شهر، آلوده شد و سپس بزرگراهی بر روی آن کشیده شد. بعدها، خسارت‌های زیست‌محیطی ناشی از این کار آشکار شدند و تصمیم بر آن شد که بار دیگر این رودخانه احیا شود. به این ترتیب که با صرف زمان و هزینه‌ای دوباره بزرگراه برداشته و مسیر رودخانه تشکیل و آب آن تأمین شود، پل‌هایی بر روی آن احداث و اطراف رودخانه محوطه‌سازی شود. از جمله نکات مهمی که در این پروژه به آنها توجه شد این بوده است که جریان آب‌های سطحی آلوده اطراف رودخانه پیش از وارد شدن به آن تصفیه شوند؛ مشاغل آن منطقه تا حد امکان آنجا را ترک نکنند و پل تاریخی‌ای که در زیر بزرگراه دفن شده بود احیا شود. ... ادامه