پرونده

معماری و فرهنگ . سال هجدهم . پرونده بازسازی پس از ویرانی‌های فراگیر . زمستان ۱۴۰۰

. محله‌های بغداد . فرایندهای تاب‌آوری در برابر اثرات داخلی مناقشات ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۸ .

جنگ عراق و اشغال متعاقبش در سال ۲۰۰۳، یکی از نمونه‌های روشن برای نمایش این است که چگونه نزاع میان قدرت‌های جهان، آتش اختلافات محلی را نیز شعله‌ور می‌کند. زمینه‌های فرقه‌گرایی و اختلافات سنی و شیعه میان تندروهای مذهبی شهر بغداد، به شبه‌نظامیان جنگ این امکان داد تا از آن به‌عنوان ابزاری برای گسترش سلطه‌شان بر قلمروهای بیش‌تری از محلات استفاده کنند. در نتیجه جنگ‌های داخلی چنان شکاف و ناامنی‌ای میان مردم ایجاد کرد که هنوز می‌توان دیوارهای بتنی ساخته شده در جریان این وقایع را در بافت شهر مشاهده کرد. این دوره که تا سال ۲۰۰۸ ادامه پیدا کرد، با عنوان «طائفیه»، یعنی فرقه‌گرایی، یاد می‌شود. در این یادداشت مختصری از شرح وقایع این دوره را خواهید خواند. ... ادامه
معماری و فرهنگ . سال هجدهم . پرونده مهاجرت . پاییز ۱۴۰۰

. بحران کوچ و تولد سیاست رفاهی در ایران . نگاهی به کتاب کوچ در پی کار و نان .

کوچ مردم ترک‌زبان از شمال غرب ایران به شهرهای دیگر ایران در دوران پهلوی دوم یکی از مهم‌ترین و اولین موج‌های مهاجرت به تهران است. عوامل سیاسی و اجتماعی فراوانی دست به دست هم داده بودند تا سطح رفاه مردم در این منطقه افت کند و مهاجرانی مستمند نه در سودای رفاهی آنچنانی بلکه از سر بی‌نانی مجبور به کوچ شوند. محمد مالجو جریان و عوامل پشت این کوچ و بحران‌های آن را در کتاب کوچ در پی کار و نان شرح داده است. این کتاب که به تازگی با چاپ رسیده‌است یکی از نخستین کوشش‌ها برای نگارش تاریخ مردمان معمولی تلقی می‌شود. در این یادداشت برای معرفی این کتاب ابتدا بخشی از مقدمات مربوط به جریان‌های سیاسی آن دوره و بعد توضیحات مربوط به کتاب بیان شده است. ... ادامه
معماری و فرهنگ . سال هجدهم . پرونده بازسازی پس از ویرانی‌های فراگیر . پاییز ۱۴۰۰

. نقش جامعه محلی در بازسازی میراث فرهنگی سوریه .

سوریه یکی از مهم‌ترین حوزه‌های باستان‌شناختی جهان است. تا پیش از مناقشات و جنگ‌های امروزی باستان‌شناسان زیادی در آن مشغول کاوش‌های باستان‌شناسی بودند؛ اما پس از وقوع درگیری‌ها این کاوش‌ها متوقف شدند و همزمان محوطه‌های باستانی در معرض تخریب و سرقت قرار گرفتند. مردم محلی نیز در اکثر موارد نه تنها از این میراث حمایت نکردند بلکه گاه خود آنها مرتکب تخریب‌ها شدند؛ زیرا ارزش این میراث هنوز نزد آنها شناخته شده نیست. ارزشی که باید پیش از این توسط نهاد‌های فرهنگی آموزش داده می‌شد. این مقاله جزئیات بیشتر این موضوع را شرح می‌دهد و در این رابطه راهکارهایی پیشنهاد می‌دهد. ... ادامه
معماری و فرهنگ . سال هجدهم . پرونده مهاجرت . تابستان ۱۴۰۰

. گریز از فصلی هولناک .

هشام مطر، نویسنده‌ و روزنامه‌نگار اهل لیبی‌ است که در امریکا به دنیا آمده است. مطر در کتاب روایت بازگشت قصۀ خانواده‌ و آشنایان خود را که از مخالفان سرسخت حکومت دیکتاتوری قذافی بودند روایت‌ می‌کند. پدرش جاب‌الله مطر، از مبارزان سیاسی و مخالفان سرسخت حکومت قذافی، در سازمان ملل کار می‌کرده است. در سال ۱۹۹۰ درحالی‌که هشام ۱۹ سال دارد و مشغول تحصیل در انگلستان است، پلیس مخفی مصر، پدرش جاب‌الله را از آپارتمانشان در قاهره می‌ربایند و به حکومت قذافی تحویل می‌دهند. روایت هشام از همین‌جا آغاز می‌شود. مطر به‌دلیل شغل پدرش و وضعیت خانوادگی‌شان تجربۀ زندگی در سرزمین‌های مختلف را دارد؛ بااین‌حال هیچ زمان پیوندهایش را با سرچشمه‌اش قطع نمی‌کند؛ مدام به گذشته بازمی‌گردد و تاریخ و هنر سرزمینش را مرور می‌کند. ... ادامه
معماری و فرهنگ . سال هجدهم . پرونده مهاجرت . تابستان ۱۴۰۰

. باران‌های نیویورک .

باران‌های نیویورک، جستاری کوتاه، حاصل اولین و تنها دیدار آلبر کامو با ایالات متحده و شهر نیویورک در سال ۱۹۴۶ است. در این جستار، کاموی سی‌ودوساله در موقعیتی یادآور مورسو، راوی رمان بیگانه (که چهار سال پیش‌ترش منتشر شده بود)، حال‌وهوای شهر و مناظر آن را با توصیفاتی مثال‌زدنی از مردمان و معماری این متروپولیس درآمیخته تا خواننده را درگیر دوگانه‌ای از غرابت و شیفتگی سازد – نمونه‌ای درخشان از تلفیق هنر جستارنویسی با تیزبینی نویسنده‌ای ادبی که به پاس «ترسیم مسائل وجدان آدمی در عصر ما با صمیمیتی مبَصّرانه» یازده سال بعد، جایزه نوبل ادبیات را از آن خود کرد. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره پنجاه‌وسوم . زمستان ۱۳۹۳ . صفحات ۱۲ و ۱۳

. معماری چون مظهر فرهنگ .

فرهنگ فصل تمایز انسان و سایر موجودات زنده است. به تعبیر انسان شناسان فرهنگ آن چیزی است که انسان به طبیعت می‌افزاید. این افزودنی‌ها می‌توانند واکنشی به عوامل طبیعی باشند ولی همچنین می توانند به واسطه عوامل فوق طبیعی تحریک شده باشند. بنابراین زمانی که می‌خواهیم با نگاهی زیست‌شناسانه به انسان‌شناسی بنگریم و به این پرسش پاسخ دهیم که کدام متغیرها موجب می‌شود فرهنگ یک قوم با قوم دیگر، فرهنگ انسان‌های ساکن یک سرزمین با سرزمین دیگر، فرهنگ انسان‌های یک برهه زمانی با برهه‌ای دیگر تفاوت داشته باشد؟ باید درک درستی از نسبت میان طبیعت، انسان و فرهنگ داشته باشیم. ... ادامه
سال شانزدهم . شماره‏ ۵۵ . بهار ۱۳۹۷ . صفحات ۱۴ تا ۱۹

. مفهوم منطقه‌گرایی .

مقاله حاضر از سری مقالات کتاب منطقه‌گرایی معماری؛ مکتوبات گردآوری شده در خصوص مکان، هویت، مدرنیته و سنت به ویراستاری وینسنت. بی. کانیزارو است. انتشارات معماری پرینستون، ناشر این کتاب ارزشمند، چاپ این مجموعه را از آن رو مهم دانسته که در دنیای جهانی‌شده‌ امروز، جایی که در آن هر جست‌وجویی در معماری لاجرم به ملاحظات منطقه‌گرایانه منتهی می‌شود، و به‌رغم تلاش‌های نظری و عملی معاصر در این زمینه، منطقه‌گرایی کماکان یک ایده‌ سیال با ریشه‌های تاریخی و تأثیرات امروزین ثبت‌نشده زیادی باقی مانده است. مقاله «مفهوم منطقه‌گرایی» نوشته الن کوهون اولین بار در سال ۱۹۹۷ در کتاب فضاهای پسااستعماری منتشر شده است. در این مقاله کوهون می‌کوشد مفهوم منطقه‌گرایی را از منظر ریشه‌های تاریخی و خاستگاه‌های آن و آن‌طور که در ارتباط با سرمایه‌داری متأخر تعریف شده است، بررسی کند. دوگانه‌های تمدن,فرهنگ و جامعه,اجتماع نشان‌دهنده تضادهایی هستند که به تعریف منطقه‌گرایی و در تکمیل آن منطقه‌گرایی انتقادی می‌انجامند. کوهون به دنبال نمود معمارانه مفهوم منطقه‌گرایی جامعه پساصنعتی و وابسته به فناوری مدرن است. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال شانزدهم . شماره ۵۵ . بهار۱۳۹۷ . صفحات ۴۳ تا ۴۹

. گریز به مرکز .

این یادداشت مقدمه‌ای است بر پروژه‌ها و نمونه‌های معرفی شده در شماره ۵۵ مجله معماری و فرهنگ. موضوع اصلی در انتخاب پروژه‌های این شماره مفهوم «بازگشت» بود. «بازگشت» در بستر شهرهای امروز، می‌تواند ارجاعات متفاوتی داشته باشد؛ برای روشن شدن منظور نظر این یادداشت به مرور کوتاهی بر ریشه‌های تاریخی شکل‌گیری شهرهای متراکم مدرن، تبعات تبدیل شدن شهرهای بزرگ و پایتخت‌ها به «قطب رشد»، هم‌چنین جایگزینی مفاهیم جدید رشد و توسعه با رویکرد پایداری در بستر این شهرها، مفهوم بازگشت و ذکر نمونه‌هایی از آن و در نهایت اعیانی‌سازی به عنوان یکی از تبعات «بازگشت» پرداخته شد. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگی . سال پانزدهم . شماره پنجاه‌وسوم . زمستان ۱۳۹۳ . صفحات ۸ تا ۱۱

. مسجد جامع عتیق اصفهان .

این مقاله بازنشرِ مقاله‌ای است که در سال ۱۳۴۶ در مجله چاپ شده بود. در این مقاله آندره گدار روند تکامل مسجد عتیق اصفهان را پی می‌گیرد و می‌کوشد از خلال آن شرح دهد که چگونه الگوی عربی مسجد در ایران به مرور با الگوی چهارصفه ایرانی جایگزین و خیلی زود همه‌گیر شد. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره پنجاه‌وسوم . زمستان ۱۳۹۳ . صفحات ۶۰ و ۶۱

. موزۀ کیم چانگ یول . آرکی‏پلان .

سیاست‌گذاران فرهنگی استان خودمختار چِجو در کرۀ جنوبی بنا دارند تا سال ۲۰۱۵ در جزیرۀ آتشفشانی چِجو موزه‌ای مخصوص برای نمایش آثار هنری نقاش برجستۀ کره‌ای کیم چانگ یول بسازند. گروه آرکی‏پلان رتبۀ اول مسابقۀ بین‌المللی طراحی این موزه را از آن خود کرد. ساختمان یک طبقۀ این موزه با این ایده طراحی شد تا بروزی فیزیکی از فلسفۀ کیم چانگ یول و دنیای شگفت‌آور قطره‌های آب او باشد. طراحان نوشته‌اند: «ما زمان زیادی را صرف فهمِ کیم کردیم؛ فهم زندگی، نیات و نحوۀ نگرش او. مهم‌ترین انگیزۀ ما در طراحی این موزه این بود که بتوانیم نگاهی که او به دنیا داشت در قالب یک فضای معمارانۀ ساخته‌شده دوباره خلق کنیم». ... ادامه