هویت و چالش‌های محیطی

فصلنامه معماری و فرهنگ . سال هفدهم . شماره‏ پنجاه‌وششم . بهار ۱۳۹۸ . صفحه ۴۹

. کتابخانه سندای تویو ایتو . انتخاب سردبیر .

تویو ایتو «سندای مدیاتک» را در سال ۱۹۹۴ با هدف ساخت یک مجموعه چندمنظوره متشکل از کتابخانه،‌ گالری و مرکز رسانه‌ای تصویری برای ارائه سرویس‌های یاری‌رسان به افرادی با مشکلات بینایی و شنوایی در شهر سندای ژاپن طراحی کرد که در سال ۲۰۰۱ با تغییراتی در برنامه و گسترش عملکردها و اهداف برای تأمین نیازهای طیف وسیع‌تری از کاربران و محیط‌های اطلاعاتی متغیر، به‌عنوان «مدیاتک» یا مرکز فناوری و رسانه‌ آغاز به کار کرد. این مرکز در زمینه هنر، سینما و سایر زمینه‌های فرهنگی امکان تبادل آزادانه اطلاعات از طریق رسانه‌های مختلف را در اختیار عموم قرار داده و به آنها نحوه استفاده از اطلاعات را می‌آموزد. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال هفدهم . شماره‏ پنجاه‌وششم . بهار ۱۳۹۸ . صفحات ۱۰۴ و ۱۰۵

. آسیب‌پذیری و تاب‌آوری در مقابل بلایای طبیعی .

کتابِ آسیب‌پذیری و تاب‌آوری در مقابل بلایای طبیعی مرجعی برای شناخت و اشاعۀ رویکردهای اجتماعی و اقصادی در برخوردِ جوامع با سوانح و بلایای طبیعی است. موضوعِ اصلیِ کتاب شناختِ دو مفهومِ آسیب‌پذیری و تاب‌آوری در هنگامِ مواجهه با بلایای طبیعی است. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال هفدهم . شماره‏ پنجاه‌وششم . بهار ۱۳۹۸ . صفحات ۱۰۲ و ۱۰۳

. فروپاشی . چگونه جوامع راه فنا یا بقا را برمی‌‌‌‌‌‌‌‌ گزینند .

موضوعِ این مقاله معرفیِ کتابِ فروپاشی نوشتۀ جرد دایموند است که آن را فریدون مجلسی، مترجمِ کتاب، نوشته. کتاب فروپاشی داستانِ جوامعِ متمدنی است که تحت تأثیرِ استفادۀ نادرست از طبیعت و محیط زیستشانْ نابود شده‌اند و از آنها فقط ساختمان‌ها و اجسامِ دورانِ طلاییشان به یادگار مانده است. نویسنده در کتاب به سرزمین‌های پراکنده در سطح زمین پرداخته، سرزمین‌هایی با نحوۀ زیستِ متفاوت؛ اما آنچه ثابت است نحوۀ برخورد انسان با طبیعت و محیطِ زیستِ خود است. هر کجا که انسان دست به تخریب یا بهره‌برداریِ بیش از توانِ طبیعت زده است، نابودی و فروپاشی اتفاق افتاده. این کتاب تاریخِ زیستِ مردمان و تمدن‌های پیشین را بازگو می‌کند‌؛ اما گویی در واقع آیندۀ جوامع و تمدن‌های امروزی را پیش‌بینی می‌کند که با تخریب زمین روی به سوی نابودی و فروپاشی دارند. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال هفدهم . شماره‏ پنجاه‌وششم . بهار ۱۳۹۸ . صفحات ۱۰۶ و ۱۰۷

. فاجعه در حاشیه .

فاجعه در حاشیه یادداشتی تحلیلی بر کتابِ کاسبان فاجعه: چگونه فجایعِ طبیعی ثروتمندان را ثروتمندتر و فقیران را فقیرتر می‌کند است. کتاب کاسبان فاجعه تخریب و نابودیِ جوامع در اثرِ بلایای طبیعی را با رویکردی اقتصادی- سیاسی بیان می‌کند. در این رویکرد فاجعۀ طبیعی فقط یک اتفاق در زمانی خاص نیست، بلکه یک برهه است که از پیش از بروزِ فاجعه تا مدت‌ها پس از آن ادامه دارد. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال هفدهم . شماره پنجاه‌وششم . بهار ۱۳۹۸ . صفحات ۷ تا ۱۳

. قرار در سرزمین بی‌قراری‌ها .

زندگی در هر سرزمین، رفتار متناسب با آن را می‌طلبد. در سرزمین‌های غیرپویا اموری چون سیل و زلزله یا بسیار به‌ندرت اتفاق می‌افتند و یا وقوعشان ادواری و قابل پیش‌بینی است. در این صورت کافی است که از نزدیک شدن به محدوده تهدیدآمیز اجتناب کنیم تا در امان باشیم؛ اما در سرزمین بی‌قرار ما، ایران، با تطبیق نقشه‌های نقاط پرخطر و سکونتگاه‌های بشر خواهیم دید که از قضا این نقاط پرخطر نقاط جاذب سکونتگاه‌های روستایی و شهری‌اند. ازآنجایی‌که این امر مستمراً و بدون تغییر تکرار شده نمی‌توان آن را بی‌تدبیری بشر دانست. ... ادامه
شوادان
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال هفدهم . شماره‏ پنجاه‌وششم . بهار ۱۳۹۸ . صفحات ۹۸ تا ۱۰۱

. شوادان، فضایی برای آسایش اقلیمی .

موضوعِ این مقاله معرفیِ شوادان‌ها به عنوان راه‌کاری در برابر گرمای طاقت‌فرسای خوزستان است. شوادان فضایی دست‌کند در زیرِ زمین است. این فضاها در شوشتر و دزفول یافت می‌شوند که در ماه‌های گرم سال دمایی بیش از ۵۰ درجه دارند؛ اما در شوادان‌ها دمای هوا بین ۱۸ تا ۲۵ درجه است. دسترسی این شوادان‌ها از پله‌ای در صحن خانه‌ها بود. عموماً شوادان‌ها از طریقِ راه‌روهایی به هم متصل بودند؛ این راه‌روها تا کرانۀ رودخانه امتداد داشتند و هوای مطبوعِ کنارِ آب را به درونِ شوادان‌ها هدایت می‌کردند. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال هفدهم . شماره پنجاه‌وششم . بهار ۱۳۹۸ . صفحات ۱ تا ۵

. سخن سردبیر . بحران شناخت .

امروز، آنچه بعد از به‌کار بردن واژه «‌‌بحران» به ذهن متبادر می‌شود، بیش‌تر بر تهدیداتی دلالت دارد که عموماً نشئت‌گرفته از پدیده‌های خارج از رفتار روزمره طبیعت یا فجایع انسانی ناشی از منازعات جهانی و منطقه‌ای هستند.نظام طبیعت میلیون‌ها سال رفتار کون‌و‌فسادی خود را دنبال کرده و از پس هر زایش و مرگ در جریان تکامل قدمی به پیش نهاده است. زمین زنده است. می‌جوشد، می‌لرزد، شکفته می‌شود و سرد و گرم می‌شود. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال هفدهم . شماره‏ پنجاه‌وششم . بهار ۱۳۹۸ . صفحات ۷۴ تا ۸۳

. معماری مدرن ژاپن بر بستری زلزله‌خیز .

زلزله بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی در ژاپن است و به همین علت ژاپنِ امروز در بحث مهندسی سازه و زلزله از پیشرفته‌ترین کشورهاست. ولی وقتی نوشته‌های معماران ژاپنی را درخصوص فلسفه طراحی‌شان بررسی می‌كنیم، به‌ندرت به مباحثی درباره یا تأثیر زلزله بر آثارشان برمی‌خوریم. ازاین‌رو، این نوشتار با هدف شناخت تاثیر زلزله بر معماری ژاپن، بیش‌تر از آن‌كه براساس اظهارنظر اندیشمندان ژاپنی در جست‌وجوی پاسخی به پرسش مقاله باشد، به بررسی آثار معماران معاصر و كشف تأثیر زلزله در آثار آنها می‌پردازد. ... ادامه
تغییرات اقلیمی
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال هفدهم . شماره‏ پنجاه‌وششم . بهار ۱۳۹۸ . صفحات ۵۰ تا ۵۵

. زیستن در زمانه نسیان .

اگر به خاطرات گذشته خودمان رجوع کنیم برف‌های سنگین زمستان‌ها را به یاد می‌آوریم که امروزه به نوستالژی بدل شده است. این موضوع نشانه خوبی از گرم شدن زمین است. اما چه کاری از دستمان برمی‌آید؟ چگونه می‌توان مقابل این گذر شتابان ایستاد؟ کار سختی نیست... تنها کافی است هیچ کاری نکنیم! در حقیقت این شیوه زیست غلط ماست که نابودی تا یک‌قدمی نوع بشر و محل زیستش رسانده است. در پرونده‌ این شماره از منش و کنش آدمی با طبیعت خواهیم گفت و از زاویه دیدی متفاوت ماجرا را کنکاش خواهیم کرد. ... ادامه
خاک کوبیده
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال هفدهم . شماره‏ پنجاه‌وششم . بهار ۱۳۹۸ . صفحات ۶۲ تا ۶۷

. معماری معجزه نمی‌کند! .

در پروژه‌های بازسازی پس از سانحه رویکردهای انتخابی برای بازسازی، اهمیت بالایی دارند. بزرگ‌ترین تهدید در آن، هجوم تکنولوژی به بستر طبیعی و یکسان‌سازی‌های ناشی از آن است. در اثر این بی‌توجهی به‌تدریج بومگرایی از معماری و شهر رخت بربسته است. به همین علت به کارگیری مجدد ابزار مدرن در بازسازی پس از سانحه نه تنها برای همه ممکن نیست بلکه خود می‌تواند بر ابعاد فاجعه بیفزاید. «تکنیک خاک کوبیده» از جمله راهکارهای مشارکتی و اصیلی است که در پس روی دادن یک زلزله به آن توجه شد و موفق بود که این مقاله به آن می پردازد. ... ادامه