تعامل مردم با شهر

معماری و فرهنگ . سال هجدهم . پرونده بازسازی پس از ویرانی‌های فراگیر . پاییز ۱۴۰۰

. نقش جامعه محلی در بازسازی میراث فرهنگی سوریه .

سوریه یکی از مهم‌ترین حوزه‌های باستان‌شناختی جهان است. تا پیش از مناقشات و جنگ‌های امروزی باستان‌شناسان زیادی در آن مشغول کاوش‌های باستان‌شناسی بودند؛ اما پس از وقوع درگیری‌ها این کاوش‌ها متوقف شدند و همزمان محوطه‌های باستانی در معرض تخریب و سرقت قرار گرفتند. مردم محلی نیز در اکثر موارد نه تنها از این میراث حمایت نکردند بلکه گاه خود آنها مرتکب تخریب‌ها شدند؛ زیرا ارزش این میراث هنوز نزد آنها شناخته شده نیست. ارزشی که باید پیش از این توسط نهاد‌های فرهنگی آموزش داده می‌شد. این مقاله جزئیات بیشتر این موضوع را شرح می‌دهد و در این رابطه راهکارهایی پیشنهاد می‌دهد. ... ادامه
معماری و فرهنگ . سال هجدهم . پرونده مهاجرت . تابستان ۱۴۰۰

. باران‌های نیویورک .

باران‌های نیویورک، جستاری کوتاه، حاصل اولین و تنها دیدار آلبر کامو با ایالات متحده و شهر نیویورک در سال ۱۹۴۶ است. در این جستار، کاموی سی‌ودوساله در موقعیتی یادآور مورسو، راوی رمان بیگانه (که چهار سال پیش‌ترش منتشر شده بود)، حال‌وهوای شهر و مناظر آن را با توصیفاتی مثال‌زدنی از مردمان و معماری این متروپولیس درآمیخته تا خواننده را درگیر دوگانه‌ای از غرابت و شیفتگی سازد – نمونه‌ای درخشان از تلفیق هنر جستارنویسی با تیزبینی نویسنده‌ای ادبی که به پاس «ترسیم مسائل وجدان آدمی در عصر ما با صمیمیتی مبَصّرانه» یازده سال بعد، جایزه نوبل ادبیات را از آن خود کرد. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال شانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وپنجم . بهار ۱۳۹۷ . صفحات ۹۳ تا ۹۵

. اهواز. خیابان انوشه: سرگذشت یک تحول .

فاصلۀ زیاد میان مردم و شهرداری یکی از مسائل مهمی است که در شکل‌گیری شهرها در دوران معاصر مشکلات عمده‌ای ایجاد کرده است. تجربۀ سرگذشت خیابان انوشه در اهواز یکی از تجربه‌های موفقی است که این فاصله را کمتر کرده و به تعامل میان مردم محلی و شهرداری منجر شده است. این مقاله این جریان از تعامل را روایت می‌کند. به طور خلاصه می‌توان گفت هم‌بستگی مردم محلی خیابان انوشه برای رونق بخشیدن به این خیابان، موجب تغییر تصمیمات شهرداری برای مخدوش کردن چهرۀ آن شد. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحه ۱۰۶

. شهر خلاق .

امروز می‌توانیم از جنبش شهر خلاق صحبت کنیم؛ موازنه‌ای پویا و گه‌گاه پرتنش که در اجماع کهنه و نو بر آن است تا با حرکت از «مهندسی شهری» به «سوی شهرسازی خلاق»، شرایطی را مهیا سازد که در آن مردم به جای آنکه دریافت‌کنندگان منفعل، و یا قربانیان تغییر باشند، به عاملان تغییر تبدیل شوند. ... ادامه
مدرنیته
قصلنامه معماری و فرهنگ . سال شانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وپنجم . بهار ۱۳۹۷ . صفحات ۴ تا ۷

. سخن سردبیر . هویت، مدرنیسم و پست مدرنیسم .

شاعر مدرنیته، در این قطعه منثور به روشنی شِمای یک فرد را در جامعه مدرن به تصویر می‌کشد: تنها در میان جمعیت، سرگردان در میان ترس و جذبه شهرِکلان‌شده و در میان گسست‌های تلخ و شیرین مدرنیته. کسی که در دنیای بی‌نهایت متنوع و پر‌اضطراب، مدام میان بیم و امید پریشان است. کسی که هویت خود را در تنهایی میان جمعیت و در سرگردانی میان تجربه‌های ترس‌آلود و امید‌آفرین می‌سازد. این نماد انسان مدرن به گفته بودلر یک «پرسه‌زن» است. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال شانزدهم . شماره پنجاه‌وپنجم . بهار ۱۳۹۷ . صفحات ۱۹ تا ۲۵

. هویت [ بدون ] شهر .

پذیرش این واقعیت ضروری است که با ضرباهنگ توسعه امروز، بازگشت به مؤلفه‌های هویت‌ساز پیشین چه در معنا و چه در کالبد، در تبلور صرفاً شکلی و فرمال ــ حتی با فرض وجود اسناد تبارشناختی قابل‌استناد ــ غیرممکن است؛ نه امروز، که بازگشت صوری برای بازتولید معنوی، ذاتاً فرایندی نابارور یا ناقص‌زا است. چراکه چالش بیش از آن‌که در فرم باشد، در مکانیزم ارتباط مابین شهروند و لایه‌های شهر است که در برش‌های زمانی و در بسترهای تاریخی، هویت‌ساز بوده است. صیانت از هویت، بازگشتی پیش‌نگرانه است برای ترسیم خویشاوندی‌های تاریخی در کروموزوم‌های هم‌چنان فعال شهر در هر برشی از زمان؛ نه در شباهت‌های خشتی و گلی و کارکردهای اندرونی و بیرونی. هویت شهر شاید بیش از اینها، مبتنی بر خاصیت «درست در زمانی» شهر باشد. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفحات ۲۲ تا ۲۹

. فرد، معماری، و تعیّنات پنهان اجتماع .

آیا دگرگونی‌های اجتماعی واجد یک عینیت قابل ارزیابی‌اند تا بتوان بی‌طرفانه به قضاوتشان نشست؛ یا این‌که چنین دگرگونی‌هایی را تنها در سطح مناسبات بینِ فردی و بر مبنای تصویر اتم‌باورانه «جامعه به‌مثابه مجموع افراد تشکیل‌دهنده آن» می‌توان بررسی کرد؟ این پرسشی است که احسان سنایی اردکانی با دو استدلال به آن پاسخ می‌گوید و تحلیل دگرگونی‌های اجتماعی بر مبنای تصویر اتم‌باورانه از نهاد اجتماعی را رهیافتی غیرعلمی و ناسازوار برمی‌شمارد. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال پانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وچهارم . تابستان ۱۳۹۵ . صفخات ۲ تا ۵

. سخن سردبیر . هویت و توسعه .

هر جزء برای کسب هویت بایستی با جزء مقابل سنجیده شود. این وضعیت از لحظه پس از آفرینش و گذر از وحدت ازلی آغاز شده است و با گسترش کثرت جهان گسترش یافته است؛ از این رو، ناگزیریم برای شناخت هر یک از پدیده‌های این‌جهانی به شناخت این رابطه دیالکتیکی با اجزای دیگر و پدیده‌های دیگر روی ‌آوریم. ماهیت یک پدیده در تقابل با مفهوم حرکت در زمان، سنتزی را به‌وجود می‌آورد که به‌رغم چیزِ دیگری بودن، ریشه در هر دو خالق اولیه دارد. رودخانه اگرچه همان رودخانه است، اما چون زمان از آن گذر کرده تغییر شکل داده است. چیستی رودخانه همان است گرچه چگونگی‌اش تغییر کرده باشد؛ و این همان رابطه دیالکتیکی «هویت» با حرکت در زمان است. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال شانزدهم . شماره پنجاه‌وپنجم . بهار ۱۳۹۷ . صفحات ۳۰ تا ۴۱

. هویت و مدرنیته: گفت‌وگوی سوسن شریعتی و محمدرضا اصلانی .

مسئله هويت امری پیچیده است که به‌رغم گفت‌وگوها و نوشتارهای بسیار، هیچ‏‌گاه به پاسخ نهایی خود نزدیک نشده است. به‌نظر می‏‌رسد که این مسئله نزد کشورهای در حال توسعه بیش از پیش مطرح است. از دیگر سو، گویا این پرسش در میان جوامع توسعه‌‏یافته نیز به قدرت جریان دارد. هم‌چنان که شاهد گردشی ازسوی هم‌شکلی به سوی تکثر هستیم، مقوله‌ به اصطلاح خرده‌فرهنگ‏‌ها یا فرهنگ‏‌های محلی و بومی، از سوی جامعه جهانی به رسمیت شناخته می‌‏شود. تحریریه م‌ف با طرح چند سؤال با محوریت چالش میان «هویت و مدرنیته» در بهمن‌ماه ۹۶ میزبان دو اندیشمند گرامی، جناب آقای محمدرضا اصلانی نویسنده، شاعر، کارگردان و مستندساز و سرکار خانم سوسن شریعتی نویسنده، روزنامه‌نگار و پژوهشگر تاریخ بود. ... ادامه
فصلنامه معماری و فرهنگ . سال شانزدهم . شماره‏ پنجاه‌وپنجم . بهار ۱۳۹۷ . صفحات ۱۰۸ تا ۱۰۹

. فرهنگ شهری در تهران؛ رویه‌های شهری در فضاهای فرهنگی غیررسمی .

موضوعِ این مقاله معرفیِ کتابِ فرهنگِ شهری در تهران نوشتۀ حسین (ایرج) معینی و همکاران است. در این مقاله، نویسنده به طور مستقیم به معرفیِ و شرحِ محتوای کتاب نپرداخته است؛ بلکه هدفِ او شرح و بسطِ موضوعِ اصلیِ کتاب بوده است تا از این طریق خواننده با دیدی روشن به سراغِ کتاب برود. در این کتاب نقشِ فضاهای فرهنگیِ شهری در تقابلِ میان ساختارهای قدرت در جامعه و مردم عادی بررسی شده است. نویسندگانِ کتاب با تمرکز بر سه فضای فرهنگی، یعنی کتاب‌فروشی و کافه‌ها و گالری‌ها، معماری و جایگاه شهری این فضاها را در جنگِ میانِ قدرت و مردمِ عادی بررسی می‌کند. ... ادامه