تاریخچه
سئول، در ۶۰۰ سال پیش، پایتخت کره انتخاب شد. در این زمان چونگ‌گی‌چیاند رودخانه‌ای فصلی با فضای سبز زیبا و جذاب در مرکز شهر بود. این رودخانه در طول سال‌ها مورد توجه مردم، بهخصوص مهاجران، قرار گرفت و کلبه‌ها و آلونک‌های بسیاری در اطراف آن ساخته شد. در سال ۱۹۶۰، پس از جنگ کره، با رشد سئول و صنعتی‌شدن آن، فاضلاب خانگی و شهری در این رودخانه سرازیر شد و آن را طی چند سال تبدیل به محیطی آلوده و نازیبا کرد. سرعت‌بخشیدن به صنعتی‌شدن و آلودهبودن رودخانه از دلایلی بود که سبب شد رودخانه را بپوشانند و بر روی آن بزرگراه کشیده شود.
برای حدود یک دهه، در فاصله سال‌های ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۶، عملیات احداث بزرگراه بر روی شش کیلومتر از رودخانه به طول انجامید. در آن دوران، این بزرگراه کمک کرد تا منطقه اطراف آن به یک منطقه تجاری و صنعتی پویا توسعه پیدا کند.
در سال ۲۰۰۲، منطقه چئوچین، با بیش از ۶هزار ساختمان و ۱۰۰هزار واحد تجاری کوچک، بزرگترین منطقه تجاری کشور کره بود. بزرگراه ستون فقرات اصلی شهر شده بود و روزانه ۱۷۰هزار وسیله نقلیه در آن تردد می‌کردند. اما در همین سال‌ها، مسائل بسیاری گریبان‌گیر این منطقه شد، از جمله مشکلات زیست‌محیطی، آلودگی هوا، افزایش ترافیک، و نارضایتی مردم. این منطقه نهایتاً فقط به یک فضای شهری آلوده و غیر‌بهداشتی و خطرناک برای سلامت شهروندان تبدیل شد. از همین رو، شهروندان تقاضای بهبود فضای شهری و افزایش کیفیت زندگی شهری را داشتند.
تخریب
در فاصله سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵، بزرگراه تخریب شد. تخریب اولین مرحله از کار بازسازی بود. سازه‌ها و ده خط سواره بزرگراه به طول ۵/۴ کیلومتر تخریب شد. کار تخریب در مرکز شهر انجام می‌شد و جمعیت بسیاری در فضاهای اداری، تجاری و مسکونی مشغول به کار و زندگی بودند و در نتیجه، عبور و مرور سخت و ترافیک سواره بسیار سنگین شد.
بر این اساس، برنامه‌ریزی با تمرکز برای کاهش سر‌و‌صدا و گرد‌و‌غبار تولیدشده در طول تخریب و نحوه حمل‌و‌نقل آنها انجام شد تا مردم کم‌ترین سختی و ناراحتی را تحمل کنند. برای همین از جدید‌ترین روش‌ها برای برشدادن سازه‌های پل استفاده شد. سازه‌ها در حداکثر اندازه ممکن برش خوردند تا تعداد تردد کم‌تری برای جابه‌جایی آنها صورت گیرد و اغلب حمل زباله و نخاله در شب انجام می‌گرفت. سازه‌های تخریبشده شامل ۷۹هزار تن بتن، ۸۲هزار تن آسفالت و ۳۵هزار تن فولاد بودند. حدود ۹۶درصد از نخاله‌ها، از قبیل بتن و آسفالت، بازیافت شدند و در زیرسازی برای ساختوساز از آنها استفاده کردند. آرماتورهای فولادی نیز برای بازیافت به کارخانه‌ها فرستاده شدند. به‌منظور حفظ آثاری از دوران مدرن کره، سه پایه از پایه‌های بزرگراه در رودخانه حفظ شدند.
فرایند طراحی
با توجه به ارزش‌های سنتی چئونگ، رودخانه در سه بخش طراحی شد: بخش اول، که در بالادست رودخانه بود، به نام تاریخ و سنت؛ بخش دوم به نام فرهنگ و مدرنیته؛ و بخش سوم به نام طبیعت و آینده نام‌گذاری شدند. متوسط هزینه پروژه در هر بخش حدود ۱۲۰میلیون دلار بود. در مجموع شش شرکت ساختوساز و چهار مشاور طراحی در این پروژه همکاری کردند. مشارکت عمومی مردم در فرایند تدوین طرح کلی سبب اجماع بر چند پیش‌شرط شد. این پیش شرطها عبارت‌اند از:
۱. تکمیل پروژه در اسرع وقت برای به‌حداقل رساندن ضرر اقتصادی برای کسب‌و‌کارهای پیرامون؛
۲. احداث خیابان یک‌طرفه در هر دو سمت رودخانه.
اولین شرط، محدودیت در دوره ساختوساز بود و دومین شرط کاهش مسیر سواره از چهارده خط به چهار خط بود؛ دو خط برای هر سمت از رودخانه.
اقدامات اصلی در پروژه شامل موارد زیر بود:
تخریب پوشش رودخانه و سازه بزرگراه به طول ۵/۴ کیلومتر؛
تشکیل مسیر و بستر رودخانه به طول ۷/۵ کیلومتر؛
تأمین ۱۲۰هزار تن آب در روز از طریق یک لوله به‌طول ۱۰/۹ کیلومتر؛
ساخت ۲۲ پل؛
محوطهسازی به طول ۵/۸ کیلومتر.
مقطع جریان
شهرنشینی و روسازی راه، امکان جذب باران از طریق زمین را کاهش می‌دهد و سبب افزایش احتمال سیل می‌شود. تجزیه و تحلیل هیدرولوژیکی و آزمون مدل در مقیاس کوچک برای حوزه چونگ‌گی‌چیاند نشان داد که رودخانه می‌تواند برای کاهش احتمال وقوع سیل طراحی شود. بنابراین پهنای اصلی رودخانه نگه داشته و بستر رودخانه عمیق‌تر شد. در نتیجه، برخی از سازه‌های پوشش حفظ شده و فضاهای زیر آنها برای عبور جریان آب استفاده شد. عرض رودخانه از بیست متر در بالادست تا صد متر در پایین‌دست متغیر است. هنگام بارش باران، در ابتدا ذرات آلوده در هوا و روی زمین شسته و وارد رودخانه می‌شوند و محیطزیست و آب رودخانه را آلوده می‌کنند. برای مقابله با این پدیده سیستمی طراحی شده است که آب آلوده شروع بارندگی را از آب تمیز حاصل از بارش طولانی‌مدت جدا میکند. در این سیستم، دو مخزن طراحی شده است که آب باران آلوده و فاضلاب وارد آن می‌شوند و بعد آب تمیز باران وارد مخزن دوم می‌شود. این مخزن که در طول رودخانه کشیده شده است توانایی عبوردادن بارانی با سرعت پنج میلی‌متر در ساعت را دارد. اگر سرعت بارش بیش‌تر شود، آب به داخل رودخانه ریخته می‌شود.
تأمین آب
رساندن آب به پهنه رودخانه یکی از چالش‌های اساسی این پروژه بود. اما از آن مهمتر، به‌جریان انداختن حجمی مناسب از آب با کیفیت قابل‌قبول در رودخانه بود. با مطالعاتِ صورت‌گرفته، مشخص شد که روزانه به ۱۲۰هزار تن آب برای داشتنِ رودخانه‌ای جاری با عمق چهل سانتی‌متر و سرعت ۲۵ متر بر ثانیه نیاز است. ۱۰۰هزار تن از رودخانه هان، که در فاصله پانزده کیلومتری از رودخانه چونگ‌گی‌چیاند قرار داشت، تأمین شد و ۲۰هزار تن باقیمانده از طریق تونلهای مترو و آبهای زیرزمینی.
شرایط فیزیکی موجود در کف رودخانه در محدوده بالادست، سبب نفوذ آب به داخل زمین و از دست رفتن آب می‌شد. بنابراین دستورالعملی برای کاهش نفوذ آب تا حداکثر 3 درصد تهیه و کف رودخانه با کف‌پوش‌هایی از جنس خاک رُس پوشانده شد. در دو سوی رودخانه نیز دیواره‌هایی به ضخامت پنجاه سانتی‌متر و عمق ده متر از سطح رودخانه با دستگاه تزریق بتن ساخته شدند.
پل‌ها
برای روانسازی جریان ترافیک، ۲۲ پل در طول رودخانه و در تقاطع هر چهارراه طراحی شدند. یکی از پل‌های تاریخی که در ساختوساز بزرگراه مدفون شده بود، در جایگاه پلی باستانی، بازسازی شد. طول پل‌ها از بیست متر تا صد متر و عرض آنها از ۲۶ متر تا ۶۰ متر متغیر است. نکته جالب در خصوص پل‌های ماشین‌رو این است که عرضشان از طولشان بیش‌تر است و این ابعاد باعث شده که از نظر زیبایی‌شناسی برخی پل‌ها جاذبه خاصی نداشته باشند.
منظرسازی
ایده اولیه در طراحی منظر این پروژه، پیاده‌سازی تصویر «رودخانه؛ شهری در دل طبیعت» است. در طول رودخانه میدان‌های کوچک، کارهای هنری، اسکله‌های کوچک طراحی و زیستگاه‌هایی برای پرندگان و ماهیان و گیاهان فراهم شدند. دو طرف رودخانه، دیوارهای شیب‌داری با مساحت ۴۱٬۸۸۹ مترمربع خیابان را از رودخانه جدا می‌کنند. ارتفاع این دیوارها از ۲ تا ۶/۵ متر متغیر است. در این پروژه فضای سبزی به مساحت ۲۷۶٬۶۵۰ مترمربع شکل گرفته است. در طراحی این فضا بر روی المان‌های طبیعی بسیار تأکید شده است. بالادست رودخانه بیش‌تر به‌صورت تفرجگاه شهروندان و پایین‌دست آن به‌صورت فضایی کاملاً طبیعی شکل گرفته است.
با توجه به وجود بازار سنتی شبانه در نزدیکی رودخانه، فضاهای پیرامونی و رودخانه نورپردازی شدند. این فضای شهری در شب تبدیل به یکی از جاذبه‌های منحصربه‌فرد سئول شده است. دیوار امید، نمادی منحصربه‌فرد از مشارکت مردمی در پروژه است، بدین‌گونه که بیش از ۲۰هزار نفر امید و آرزوهای خود را بر روی کاشی‌های سرامیکی ده در ده آن نوشتند و نقاشی کردند. این کاشی‌ها بر روی دیواری به طول 50 متر ما بین دو پل نصب شد و در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفت.
چالش‌های ساختوساز
این پروژه با دو چالش اساسی روبه‌رو بود: یکی افزایش بارِ ترافیک به‌خاطرِ کم‌شدن خطهای حرکت سواره و دومی ضعیف‌شدن دادوستد در واحدهای تجاری پیرامون. مشکل اول با بهبود سیستم حمل‌و‌نقل عمومی (اتوبوس و مترو) و روش‌های ترکیبی از مشوق‌ها و بازدارنده‌ها مانند طرح «یک روز بدونِ اتومبیل شخصی» امکان‌پذیر شد. برای حل مشکل دوم، بازار را به‌طور دقیق بررسی کردند و با ذی‌نفعان و ذی‌نفوذان مصاحبه مداوم کردند و ۴ هزار جلسه گروهی و انفرادی به این منظور برقرار کردند تا نظرات آنها گردآوری شود. از سویی سعی شد مزاحمت‌ها (سر‌و‌صدا و گرد‌و‌غبار حاصل از تخریب و ساختوساز) برای فعالیت‌های تجاری از طریق استفاده از فناوری‌های نوین در ساختوساز و ارائه فضای پارکینگ در نزدیکی پروژه به حداقل برسد. هم‌چنین به تعدادی از واحدهای تجاری کمک‌هزینه پرداخت شد و برخی نیز جابه‌جا شدند.
برنامه‌ریزی و مدیریت هزینه
پروژه ۲۷ ماه به‌طول انجامید. تخریب، سه ماه زودتر از برنامه پیش‌بینی‌شده تمام شد. در برخی روزهای بارانی، سی دقیقه بعد از بارش، سیل آغاز می‌شد که ادامه کار را سخت و به بستر رودخانه آسیب می‌زد. هزینه ۲۹ میلیون دلار از ۳۷۵ میلیون دلار پیشبینی اولیه بالاتر رفت. علت آن نیز بالارفتن هزینه برای افزایش کیفیت آب و هم‌چنین بهکارگیری تجهیزات مورد نیاز برای مانیتورینگ کل سیستم بود.
جمع‌بندی
پروژه بازسازی چونگ‌گی‌چیاند به دلیل تقاضای مردم برای بهبود کیفیت زندگی شهری شروع شـد. نخسـت تحت‌تأثیـر پروژههـای دیگـری مانند مرمت بیوق در پاریس، بازسازی کانال پوتسدام در آلمان، بازسازی اسکله پراویدنس در نیویورک، و سن‌آنتونیو در تگزاس بود. اما امروز بازسازی چونگ‌گی‌چیاند خود محرکی برای توسعه سایر پروژهها در دنیا شده است. بعد از بازسازی، تعداد گونه پرندگان در محدوده پروژه افزایش یافت و فقط دو ماه بعد از افتتاح، ده‌میـلیـون کـره‌ای از آن بازدیـد کردنـد. در اطراف پروژه فضاهای تجاری گسترش یافتند و ساختمان‌هایی که به رودخانه دید دارند در حال تغییر کاربری به رستوران و کافه است. همچنان پروژه‌های بهسازی و بازسازی بسیاری در اطراف رودخانه در حال شکل‌گیری است. این بازسازی با دسته‌بندی خواسته‌های شهروندان و تلاش برای ادامه فرایند طبیعی‌شدن رودخانه باید تداوم یابد.
